مژده نوروزی- پرویز طلایی معمار و عضو انجمن مفاخر معماری ایران، معماری که با علاقه در تمامی جریانهای اجتماعی و گروههای تخصصی معماری حضوری فعال دارد، اگرچه در بیان نقد با زبان تند و تیزش مشهور است اما دیدگاهها و تجربیات قابلتاملی دارد که درنگ در آنها برای هر علاقمند حوزه معماری خالی از لطف و کسب تجربه نخواهد بود.
طلایی مدرک کارشناسی ارشد خود را از دانشگاه معماری و شهرسازی دانشگاه ملی ایران در سال ۵۱ با درجه عالی گرفت و طی سالهای ۴۷ تا ۵۰ نیز دوره سه ساله تئوری و عملی مرمت آثار تاریخی را در انستیتو مرمت تهران اخذ کرد.
وی علاوه بر آنکه عضو طرح مرمت گنبد سلطانیه زنجان زیر نظر پروفسور سن پائولزی و دکتر کسایی در سالهای ۴۷ تا ۵۰ بود، طراحی پروژههای ادارات مرکزی بانکملی در مراکز استانهای فارس، خوزستان، هرمزگان، بوشهر، مرکزی، کرمان، ارومیه، یزد، همدان، گیلان، مازندران، باختران و خرمآباد و همچنین طراحی پروژههای ادارت مرکزی بانک ملت در استان بوشهر و بازسازی شعبه دولت در تهران، طراحی پروژههای ادارات مرکزی بانکسپه استان خراسانجنوبی و بازسازی شعبه بازار تهران، بازسازی و تعمیرات شبعه حافظ بانکملی میدان حسنآباد تهران در سال ۸۸ اثر فروغی ظفر بخشی از فعالیتهای طلایی است. گفتگوی ما را با این معمار میخوانید:
******************************************************
پرویز طلایی معمار، فعال، حرفهمند و عضو جامعه دانشگاهی رشته معماری در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، نقد معماری معاصر را با دوران انقلاب و پس از آن جنگ تحمیلی و شرایطی که به ناچار معماری کشور از آن تاثیرات عمیقی گرفت شروع میکند و میگوید: انقلاب که شد آنقدر مسائل حاد وجود داشت که معماری در بین همه آنها گم بود. در آن دوران به دلیل شرایط حادی که در کشور وجود داشت و پس از آن جنگ تحمیلی، اولویت کشور، معماری نبود و به تبع آن هیچ سیاستگذاری نیز معماری را جزو الویتهای اول خود قرار ندارد و به واقع معماری و پس از آن شهرسازی اولویت سیاستگذاران نبود.
این عضو دانشگاهی و فعال جامعه معماری کشور معتقد است: با انقلابات، ایدههای جدیدی در اقتصاد، مدیریت، سیاست و سایر زمینهها توسط نیروهای انقلابی شکل میگیرد که پس از چند دهه، ایدهها و تئوریهای طرحشده بر معماری نیز سایه میافکند و به همینخاطر نیز پس از چند دهه از انقلابات سیاسی شاهد رواج سلیقه سادگی در جوامع هستیم زیرا همواره موضوع جنگ با خود صرفهجویی میآورد و به دلیل شرایط دشوار، جامعه به سمت صرفهجویی و به تبع آن سادگی میرود.
به گفته طلایی، تزئینات و توجه به جزئیات در طرحهای کلی معماری و شهرسازی، ویژگی دوران آسایش نسبی جوامع است. دورانی که اقتصاد و شرایط اقتصادی برای عدهای حرفهمند، هنرمند و جامعه دانشگاهی چندان دشوار نیست و آنها میتوانند با فراغ بال به هنر خود گاه با حمایت و پشتیبانی دولت مشغول شوند. محیطشهری نیز از معماری و تحولات معماری تاثیرات عمیقی میگیرد و حیات آن به تغییر دیدگاههای کلان وابسته است.
وی میگوید: محیطشهری تاثیر فراوانی در زیبایی بصری دارد و خود به خود با آرامشدن شرایط جوامع، تمایل به فضای داخلی اهمیت پیدا میکند، ریزهکاریها و تزئینات بیشتر میشوند و هنر در کلیات، جزئیات و ریزهکاریها، وسعت و گستره بیشتری پیدا میکند.
طلایی دوران مختلف تاریخی- هنری دنیا را نمونه میآورد و ادامه میدهد: در گذشته در اروپا وقتی انقلابات شکل میگرفت سادگی و کلیت جایگزین ریزهکاریها و ظرافتهای معمارانه میشد. سبک گوتیک سبکی با جزئیات و تزئینات فراوان است. معماری مدرن اما فاقد جزئیات و تزئینات گسترده است.
به گفته عضو انجمن مفاخر معماری ایران، در حال حاضر در کشور با ادغام برخی از وزارتخانهها مسئولیتها تجمیع شدهاند که این اتفاق علاوه بر آنکه نکات مثبت فراوانی دارد اما میتواند در ارایه خدمات، موثر باشد.
تداوم در ایدههای خلاقانه و عملیاتی
این عضو فعال جامعه دانشگاهی معماری همچنین با اشاره به ایدههای خلاقانه وزیر راه و شهرسازی دولت یازدهم و تیمی که با وی همکاری میکنند گفت: در حالحاضر، جناب آخوندی توجه خوبی به معماری و بحثهای مرتبط با آن دارند که امیدواریم تداوم داشته باشد.
طلایی معتقد است: اگر برنامهریزیها درست و انقلابی باشد شاید بتوان امیدوار بود که بخشی از مشکلات جامعه در حوزه معماری و شهرسازی حل شود. اما تا زمانیکه برنامهریزیهای کلان به فکر سرمایهاندوزی صرف است اوضاع آنچنان که مورد انتظار است بهبود نخواهد یافت. معتقدم اگر فعالیتهایی که در دوره وزارت آقای آخوندی بر وزارت راه و شهرسازی در حوزه اندیشه و همچنین عمل به برخی از اندیشه ها انجام شد در دولتهای بعدی تداوم پیدا نکند امید بهبود اوضاع نیست. زیرا با رفتن این گروه، اندیشههای پایهریزی شده، توسط گروه بعدی که خواهند آمد دنبال نخواهد شد، زیرا هنر چیزی نیست که بتوان در آن دخالت دولتی کرد.
حل مشکلات فارغالتحصیلان معماری
وی یکی از معضلات جامعه معماری امروز را تعداد زیاد فارغالتحصیلان عنوان میکند و میگوید: معماران زیادی در حال حاضر فارغالتحصیل میشوند که تجربه فعالیت ندارند و از سوی دیگر چندان از آنها در فعالیتهای جدی استفاده نمیشود که امیدواریم با تدابیر وزیر راه و شهرسازی چارهای برای این مشکل اندیشیده شود.
طلایی همچنین گسست معماری معاصر از اندوختههای معماری سنتی ایران را از ویژگیهای بیشتر ساختمانهای امروزی میداند و میافزاید: معماری معاصر ایران در سطوح انبوه ساختمانهای موجود گسستهایی با معماری سنتی و معماری استاندارد دنیا دارد. شاید به این خاطر است که بعد از یک دهه تولید انبوه و یک شکل مسکن بدون توجه به اقلیم ما هنوز گیج هستیم. معتقدم، نبود سیاست کلی و برنامه درازمدت و میانمدت به این مشکلات دامن زده است. قالب معماری با قالب سیاست در هر دوره تغییر کلی و بنیادین میکند و به تبع آن به دلیل آنکه قالبهایش مرتب تغییر میکند امید نوآوری برای آن متصور نیست.
باید ساخت مسکن مهر به جای دولت به متخصصان سپرده میشد
وی از طرحهای معماری که از دوبی برای اجرای به ایران میآید انتقاد میکند و درباره تجربه مسکن مهر در کشور میگوید: مسکن مهر جایی بود که میشد زورآزمایی در مورد معماری بومی مناطق را با اجرای آن طرح انجام داد. باید هر منطقه به سلایق مختلف و بومی داده میشد و ساخت و ساز از دست دولت خارج و در اختیار متخصصان و دلسوازان این رشته که دغدغه معمارانه و شهرسازانه و نه سوداگرانه دارند داده می شد در این صورت شاید می توانست اجرای طرح مسکن مهر موفق باشد.
طلایی ادامه میدهد: اما مسکن مهر در همه جای کشور یک شکل ساخته شد و نتیجه نیز نارضایتی شهروندان شد و در عینحال به دلیل شرایط اقتصادی دشواری که طی سالیان بر مردم تحمیل شد ماندن در خانههایی که بخشی از مسئولان آن را تایید نمیکنند بر دوش شهروندان سنگینی میکند و در عینحال، تلاشهای دولت یازدهم برای تسریع تحویل و تکمیل باکیفیت نسبی آنهاست.
وی تصریح میکند: معماری ما در سطوح کلان هویت خود را از دست داده است و اسیر سوداگریهایی است که با دوران چهارساله التیام نخواهد یافت. اگرچه کارهای فرهنگی در این زمینه لازم است اما باید اندیشههای فرهنگی تداوم داشته باشد.
طلایی با یادآوری آنکه معماری ایران در طول تاریخ همراه با دنیا رشد میکرد و در عینحال در معماری دنیا نیز نقشآفرینی داشت میگوید: ایران تا مدتها، در تعیین خط فکری و اندیشهای معماری دنیا نقش داشت و اگر همراس با دنیا نبود اما در درجه پایینی نیز قرار نداشت و این واقعیتی است که برای رسیدن به آن نقطه باید مسئولان و معماران قدم های موثر و جدی بردارند. /
نظر شما